Een zuigerpomp is een lineaire verdringerpomp die gebruikt wordt voor zware toepassingen. | Foto: Adobe Stock
Welke verdringerpomp gebruik je voor welke toepassing? We zetten 9 types en hun toepassingsgebieden op een rij.
tk1 Verdringerpompen worden ingedeeld in twee hoofdtypes:
- Oscillerende (of lineaire) verdringerpompen. In dit type pomp zorgt een veranderend volume in het verdringerlichaam voor de zuigende en persende werking.
- Roterende verdringerpompen. In dit type pomp draait het verdringerlichaam in zijn geheel rond, wat de verplaatsing van de vloeistof veroorzaakt.
Alle verschillende soorten verdringerpompen zijn onder te verdelen in deze twee hoofdtypen. Maar daaronder vallen allerlei varianten. We hebben negen veelgebruikte pomptypes op een rij gezet.
tk2 Oscillerende verdringerpompen
Oscillerende, of lineaire, verdringerpompen verpompen vloeistoffen door een zuigende of persende werking. Een zuiger of plunjer verplaatst een constant volume vloeistof van een ruimte met een lage druk naar een ruimte met een hoge druk.
1. Zuigerpomp
De zuigerpomp is een oscillerende verdringerpomp die vloeistoffen verplaatst door middel van een heen en weer bewegende zuiger. Terugslagventielen zorgen ervoor dat de vloeistof slechts één kant op kan bewegen. Een simpel voorbeeld van de werking van een zuigerpomp is de ouderwetse fietspomp. Industriële zuigerpompen zijn geschikt om grote volumes vloeistof of gas te verplaatsen.
2. Plunjerpomp
De plunjerpomp is qua werking vergelijkbaar met de zuigerpomp en valt ook onder de oscillerende verdringerpompen. Hier zijn het geen zuigers, maar plunjers die de vloeistofverplaatsing veroorzaken. Plunjerpompen zijn over het algemeen energiezuiniger en eenvoudiger af te dichten dan zuigerpompen, maar hun rendement ligt lager. De hoeveelheid vloeistof die een plunjerpomp per pompbeweging kan verplaatsen, ligt nooit hoger dan het volume van de plunjer zelf.
Membraanpomp, ook bekend als diafragmapomp. | foto:Adobe Stock
3. Membraanpomp
De membraanpomp is een oscillerende verdringerpomp met een relatief eenvoudige inrichting. Het verdringerhuis is afgedicht met een soepel membraan, dat middels een zuiger heen en weer kan worden bewogen. Hierdoor ontstaat drukverschil in het verdringerhuis, dat voor een zuigende en persende kracht zorgt. Terugslagventielen zorgen ervoor dat vloeistoffen maar één kant op kunnen stromen. Membraanpompen zijn zeer nauwkeurig in hun pompvolume en worden daarom meestal als doseerpomp gebruikt. Ze zijn bovendien geschikt om gevaarlijke of delicate vloeistoffen te vervoeren, die niet in aanraking mogen komen met andere stoffen.
tk3 Roterende verdringerpompen
In roterende verdringerpompen draait het verdringerlichaam rond en verplaatst zo de vloeistof.
4. Lobbenpomp
De lobbenpomp is een roterende verdringerpomp met twee ronddraaiende zuigers: de lobben. Tijdens het roteren ontstaat er telkens een hoog volume aan de zuigkant en een laag volume aan de perskant, waardoor de te verpompen vloeistof zich door de pomp verplaatst. Kenmerkend aan de lobbenpomp is dat dit type pomp beide kanten op kan werken. Lobbenpompen worden vaak in de voedingsindustrie en chemische sector ingezet.
Een opengewerkte lobbenpomp waarin het werkingsprincipe duidelijk te herkennen is. | foto:Adobe Stock
5. Tandwielpomp
De tandwielpomp heeft een verdringerhuis bestaande uit twee tandwielen, die ofwel inwendig, ofwel uitwendig in elkaar grijpen. Door de rotatie van de tandwielen ontstaat er een drijvende kracht. De tandwielpomp lijkt qua werking daarmee op de lobbenpomp. Tandwielpompen worden typisch ingezet voor het verpompen van vloeistoffen met een hoge viscositeit.
6. Wormpomp
De wormpomp is eveneens een roterende verdringerpomp die veel in de bouw wordt gebruikt, bijvoorbeeld om pleisterwerk te spuiten. Ze hebben een groot rendement en kunnen abrasieve en corrosieve vloeistoffen verpompen. Het verdringerhuis van de pomp heeft de vorm van een cilinder en is gevuld met een lang schroefblad. Door de roterende beweging wordt het te verpompen materiaal constant vanuit het reservoir naar buiten gepompt. Omdat wormpompen zonder ventielen of kleppen werken, zijn ze slijtvast en gaan ze lang mee.
Worm- of schroefpomp voor het verpompen van olie. | foto:Adobe Stock
7. Schroefspindelpomp
De schroefspindelpomp is een afgeleide van de wormpomp en is een roterende verdringerpomp. Dit type pomp werkt een tweetal lange schroefbladen in een cilindervormig verdringerhuis. Spindelpompen worden veel gebruikt in de levensmiddelenindustrie. Kenmerkend aan de spindelpomp is dat er geen pulserende, maar een constante stroom aan vloeistof mee kan worden bereikt.
8. Schottenpomp
De schottenpomp is een roterende pomp die in hydraulische systemen kan worden gebruikt. Het verdringerlichaam van de schottenpomp is gevuld met een rotor, met daarop een aantal schotten gemonteerd. Tijdens het roteren van de rotor vormen de schotten telkens kamers die in volume toe- en afnemen. Daardoor ontstaat een zuigende en persende werking. Kenmerkend voor schottenpompen is dat ze een hoge capaciteit hebben en geschikt zijn voor het verpompen van vloeistoffen met een hoge viscositeit, zoals olie, vet en chemicaliën.
9. Slangenpomp
De slangenpomp (ook wel: peristaltische pomp) is een roterende verdringerpomp die kan worden gebruikt voor het verpompen van giftige of gevaarlijke vloeistoffen. Door het verdringerhuis loopt een flexibele slang, die door een rotor telkens wordt samengeknepen. Hierdoor ontstaat een zuigende werking die de vloeistof door de slang trekt. De vloeistof komt hierdoor met niets anders in contact dan de slang. Kenmerkend voor slangenpompen is het hoge debiet en het kunnen verpompen van abrasieve, corrosieve en viskeuze vloeistoffen. Een ander voordeel van slangenpompen is dat ze zelfaanzuigend zijn en droog kunnen draaien zonder schade op te lopen.
