De steekflens is een belangrijk onderdeel bij het werken met en aan leidingen. De extra afsluiting voorkomt het ontsnappen van vloeistof of gas en verhoogt de veiligheid bij inspectie en onderhoud.
Een steekflens is nuttig en noodzakelijk in processen waarbij leidingen een grote rol spelen. Omdat dit type flens voor meer veiligheid zorgt. Het is namelijk een extra afdichting boven op een systeemafsluiting.
Als de gewone afsluiter niet goed werkt of per ongeluk (deels) open staat, voorkomen steekflenzen dat er bijvoorbeeld gevaarlijk gas ontsnapt. Dat kan in een werksituatie tot levensbedreigende toestanden leiden.
Het onderdeel lijkt op een pannenkoekenpan. Niet zo gek: de naam ‘flens’ verwijst naar het eetbare broertje van de pannenkoek met deze naam. Het is een ronde schijf met een diameter die gelijk is aan de middellijn tussen de boutgaten van de zogeheten pijpflens, met aan elke kant één pakking.
Bij gebruik komt de schijf tussen twee leidingbuizen voor extra afdichting. Een monteur steekt die ertussen, vandaar het andere deel van de naam. Steekflenzen in en buiten de industrie zijn tijdelijke afsluiters om gas- en vloeistofstromen te onderbreken.
Wanneer komt het hulpmiddel van pas om veilig te kunnen werken?
Een steekflens is in veel varianten beschikbaar. Er zijn exemplaren voor bijna elke druk en in veel maten en ze kunnen gemaakt zijn van (roestvast) staal, aluminium tot brons en messing. Bovendien moeten de flenzen voldoen aan strenge eisen, waaronder EN- of DIN-normen.
Er zijn behalve de steekvariant andere types flenzen, in diverse functionaliteiten. Enkele voorbeelden zijn:
“Steekflenzen voorkomen bijvoorbeeld gevaarlijk gas ontsnapt. Dat kan in een werksituatie tot levensbedreigende toestanden leiden”
Aangezien er diverse flenstypes zijn en elk zijn eigen toepassing heeft, is het zaak nauwgezet de richtlijnen voor gebruik te volgen en goed de geldende normen in de gaten te houden. Anders is de extra veiligheid van dit onderdeel misschien schijnveiligheid.
Een kundig iemand brengt daarom de tijdelijke afsluiter aan. Die kan zijn of haar kennis verkrijgen bij de opleiding Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers (VCA). Een diploma of certificaat met dit label garandeert kwaliteit.
Dat zo’n achtergrond van pas komt, blijkt uit de vraag voor het VCA-examen waar velen de fout mee in gaan: “In welke situatie moet een steekflens worden gebruikt?” Het goede antwoord is ‘bij het werken in een besloten ruimte voor het afsluiten van de toevoerleiding’. En niet ‘bij het transport van nieuwe leidingen inwendige vervuiling tegengaan’ of ‘bij het controleren van de inhoud van een tank met een monster’.
Het plaatsen van de steekflens past bij een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en het daarop gebaseerde plan van aanpak. Bovendien kan het werken met deze afsluitingsschijf deel uitmaken van een Taak Risico Analyse (TRA).
Een werkvergunning vermeldt ook vaak de toepassing van het hulpmiddel. Dit slaat dan op een besloten ruimte met aanwezigheid van leidingen voor het transport van gevaarlijke stoffen.
“Volg de richtlijnen voor goed op, anders is de extra veiligheid van een flens misschien schijnveiligheid”
Leidingen en dus dit type flens komen voor in de meest uiteenlopende omstandigheden. De gebruikers van dit onderdeel zijn daarom overal te vinden. Van industriële installaties in aardolieraffinaderijen, elektriciteitscentrales, voedingsmiddelenproducenten tot chemische fabrieken.
Steekflenzen zijn te koop of te huur. Gerenommeerde leveranciers hebben de kennis in huis om daar een kundig advies bij te geven.
Leidingen en dus dit type flens komen voor in de meest uiteenlopende omstandigheden. De gebruikers van dit onderdeel zijn daarom overal te vinden. Van industriële installaties in aardolieraffinaderijen, elektriciteitscentrales, voedingsmiddelenproducenten tot chemische fabrieken.
“De brilflens is een combinatie van een ronde schijf en een open ring”
De flens als algemeen begrip heeft buiten het wereldje van toepassing weinig naamsbekendheid. Terwijl dat gelet op de grote schaal van gebruik onterecht is. Niet voor niets wordt gekscherend wel eens gezegd dat genoemde branches letterlijk aan elkaar hangen met flenzen, vandaar ook de naam flensverbindingen.
Behalve afsluiten gaat het namelijk om te verbinden, zoals al eerder aangegeven. Gedoeld wordt dan op buizen die met flenzen aan elkaar zitten door middel van bouten en moeren.
__________
