Een MES is een softwaresysteem dat alle productieactiviteiten binnen een fabriek in real-time beheert en aanstuurt. | Foto: Adobe Stock
Met een Manufacturing Execution System (MES) automatiseer je de productie-aansturing, waardoor je die veel efficiënter kunt inrichten. Werk je nog met Excel-sheets, dan opent MES een wereld aan nieuwe mogelijkheden. Wat kun je er mee en hoe begin je? Kortom, we gaan het hebben over functionaliteit en implementatie.
Een MES is een softwaresysteem dat alle productieactiviteiten binnen een fabriek in real-time beheert en aanstuurt. Het is verantwoordelijk voor de planning en uitvoering van productie, verzorgt real-time bewaking van machines en productielijnen, en biedt ondersteuning aan operators. Daarnaast beheert het MES de kwaliteitsbewaking en de tracering van grondstoffen en producten.
Bundeling van applicaties
Een MES kan dus tal van functies verzorgen. Van oudsher werd veel geregeld met lijsten op papier en in Excel, en in de loop der tijd kwamen er steeds software-applicaties voor een deelfunctie. Een MES bundelt alles in een overkoepelend systeem. Er is basisfunctionaliteit die je als gebruiker, in welke branche ook, nodig hebt en die dus in elk MES moet zitten. En er is aanvullende functionaliteit die slechts door een aantal MES-systemen wordt aangeboden.
“Traditioneel zijn MES-implementaties vooral zinvol bij bedrijven met een omzet vanaf € 30-50 miljoen en vergen ze een budget van minimaal 1,5-2 ton. Je kunt niet echt klein beginnen, is het idee, want het fundament moet meteen goed zijn.”
Jens Hensen, Greywise
q1 
Jens Hensen, consultant bij Greywise. | foto:Greywise
tk3 Basisfunctionaliteit MES
Productie kent uiteenlopende werkstations: machines, onderdelen van productielijnen, andere bewerkingspunten, magazijnen, intern transport, enzovoort. Voor al deze werkstations verzorgt een MES de volgende basisfunctionaliteiten:
- beheer van werkorders: creëren, toewijzen en opvolgen van werkorders – voor een effectieve aansturing;
- beheer van stuklijst (bill of materials, BOM) en procesinstellingen: creëren en toewijzen van BOM en procesinstellingen – voor correcte productie en juiste kwaliteit;
- controle van beschikbaarheid van grondstoffen en materialen – voor een efficiënt proces;
- controle en registratie van verbruik van grondstoffen en materialen, en van opbrengst aan producten – voor inzicht in het productieproces;
- tracering over de werkstations van grondstoffen, materialen en (tussen)producten – voor kwaliteitscontrole en compliance (voldoen aan regelgeving, denk aan traceability).
“Wij zien echter steeds meer toegankelijke oplossingen, waarmee MES bereikbaar wordt voor een grotere doelgroep”
Allard Vervoort, Greywise
Allard Vervoort, consultant bij Greywise. | foto:Greywise
tk4 Aanvullende MES-functionaliteit
Vaak heb je meer detailinformatie nodig dan een standaard MES biedt, of wil je voor bepaalde aspecten meer inzicht. Wil je niet met een extra stapel formulieren werken, dan kun je kiezen voor aanvullende MES-functionaliteiten, zoals:
- gedetailleerde werkinstructies voor operators, met alerts vanuit MES;
- geoptimaliseerde planning;
- checklist, voor navolging van standaardprocedures;
- shiftboek, voor overdracht tussen ploegen;
- overall equipment effectiveness (OEE), voor monitoring van efficiëntie;
- statistische procescontrole (SPC), voor bewaking van kwaliteitsniveau;
- energiemanagement, voor beheer van energieverbruik.
“Je kunt veel met een MES; keerzijde is dat je veel moet doen voordat je aan de slag kunt”
Masterdata op orde
Je kunt veel met een MES; keerzijde is dat je veel moet doen voordat je aan de slag kunt. Het begint bij de beslissing over invoering van een MES. Daar moet de hele organisatie in mee; vertrouwde werkwijzen gaan immers veranderen en veel mensenwerk verdwijnt. Selectie van een passend MES-systeem vergt ook veel aandacht; meer daarover in een volgend artikel. Het succes van MES staat of valt vervolgens met de kwaliteit van de gebruikte masterdata. Vaak zijn die inconsistent en onvolledig. Ook zijn ze nog verspreid aanwezig in het bedrijf – op papier, in Excel, in andere applicaties en niet te vergeten in de hoofden van mensen. Daarom moeten ze compleet, foutloos en eenduidig worden aangeleverd om het MES goed te laten functioneren.
Verrijking van data
Echte winst met MES kun je vervolgens behalen door meer inzicht in het proces en nieuwe input voor verbetering. Daarvoor moeten de data worden uitgebreid met informatie die je nog niet eerder had verzameld, zoals machine-instellingen, sensordata, enzovoort. Met die verrijking van de data kan de belofte van AI worden waargemaakt. Meer hierover in het volgende artikel, over nieuwe ontwikkelingen rond MES.
