Onze paneldiscussie over machineontwerp en circulariteit in de procesindustrie was een echte eyeopener. Machines en installaties in de procesindustrie blijken al behoorlijk circulair! Zijn ze aan het einde van hun leven, dan kunnen ze heel goed dienen als grondstof voor nieuwe, hoogwaardige toepassingen. Heel wat anders dan je kerstverlichting die je voor een paar euro koopt bij de Action of die kunstkerstboom die je met 50% korting kocht tijdens Black Friday bij de Praxis. (Of is dit een belediging?)
Procesinstallaties in onze sector gaan lang mee, bestaan vooral uit goed recyclebaar rvs, staal of aluminium en zijn relatief eenvoudig te demonteren. Dat maakt dat ze in principe al circulair ontworpen zijn, ook al is dat vaak geen expliciet uitgangspunt in de ontwerpfase. Zelfs onze panelleden die hiervoor dieper in de materie doken, waren daar verrast over. Zo hadden ze er nog niet over nagedacht en dan is het natuurlijk fantastisch als je op circulariteit nu al veel beter scoort dan het marktgemiddelde (dat natuurlijk sterk beïnvloed wordt door bijvoorbeeld consumentenelektronica, waarvan iedereen weet dat als die kapotgaat, je beter nieuwe kunt kopen).
Natuurlijk valt er nog veel te winnen. Ook in de machinebouw zijn er qua circulariteit nog verbeteringen mogelijk. Dit gaat via Europese regelgeving ook steeds meer afgedwongen worden. Het gaat hier om het integreren van circulaire principes in het ontwerp van machines, waarbij al in de ontwerpfase nagedacht wordt over hergebruik, recyclen en levensduur. Dat maakt installaties duurzamer. Het productpaspoort speelt hierbij een belangrijke rol. Dit geeft inzicht in de gebruikte materialen, samenstellingen en levensduur. Goede documentatie over hoe en waarmee installaties zijn opgebouwd, maakt het gemakkelijker om machines en onderdelen te hergebruiken. Heb je hier als producent ook een verantwoordelijkheid? Zeker. En dat meer en meer. Zie het als onderdeel van je duurzaamheidsrapportage. Ben je toe aan nieuwe installaties? Vraag je leverancier of ze dit voor elkaar hebben …
Niet alleen ontwerp, maar ook levensduur en onderhoud bepalen hoe duurzaam een installatie is. Hoe langer die meegaat, hoe beter dat is qua milieubelasting, zeker als je hem periodiek laat reviseren. Ook dat is vanuit circulariteitsoogpunt winst. Recycling kost namelijk nogal wat energie; beter is het zo lang mogelijk met technologie te doen. Ga daarom in zee met machinebouwers die met goede onderhoudsadviezen machines in tiptopconditie weten te houden. Goedkoop is hier duurkoop. Met preventief onderhoud en weten wanneer welke reserveonderdelen in huis moeten zijn, voordat schade optreedt, maximaliseer je de levenscyclus van machines. En een gesmeerd lopende machine is ook stukken energiezuiniger.
Het discussiepanel concludeerde dat er vanuit de procesindustrie nog weinig expliciet gevraagd wordt naar circulair ontworpen machines. Mijn tip: vraag het gewoon. Kleine moeite, en zo zet je stappen in het halen van je eigen duurzaamheidsdoelstellingen.
