De hongerige adem van namakers: ‘Intellectueel eigendom voegt veel balanswaarde toe’

Industriële processen beschermen

In de industriële setting werkt het net zo, legt Maurits Westerik, docent innovatiebescherming aan de TU Delft, uit. “Je kunt een blik dure lak kopen bij de bouwmarkt en analyseren welke stoffen erin zitten, maar daarmee kun je het nog niet namaken.” Geheimhouding van bedrijfsprocessen is de standaard in de industrie, maar volgens Westerik hebben industriële bedrijven daarmee te weinig aandacht voor de mogelijkheden van intellectueel eigendom. “Door je unieke processen, configuraties en ontdekkingen niet geheim te houden, maar juist te beschermen met een octrooi, kun je de waarde ervan activeren – en daar hebben de meeste bedrijven veel meer aan.”

Lat ligt lager dan je denkt

Wanneer hij de term ‘intellectueel eigendom’ gebruikt, denken bedrijven doorgaans direct aan octrooien en ingewikkelde uitvindingen, vertelt Westerik. “Onterecht, want met octrooien en bedrijfsgeheimen kun je veel meer beschermen dan je zou denken. Een door een bedrijf zelf samengestelde combinatie van processen, bijvoorbeeld. Of een unieke set configuraties op extern aangeschafte machines, waarmee jij een product sneller, beter of goedkoper kunt maken dan concurrenten.”

Uniciteit

Bijna elk industrieel bedrijf doet wel iets wat uniek is in de sector – maar vrijwel geen enkel bedrijf beschermt dat unieke, merkt Westerik in de praktijk. Naast docent is hij als advocaat gespecialiseerd in het intellectueel eigendomsrecht en helpt hij bedrijven met het strategisch beschermen van hun ontdekkingen en unieke processen. “Waarbij het uitgangspunt is: intellectueel eigendom moet waarde opleveren. Ondernemers en directeuren doen vaak de aanname dat octrooien alleen maar geld kosten, maar het tegendeel is waar: met de juiste aanpak kun je hiermee als bedrijf ontzettend veel waarde toevoegen op je balans, en dat heeft alleen maar voordelen.”

Waarde op de balans: activeer je r&d budget

“Als ik voor het eerst bij een industrieel bedrijf binnenkom, vraag ik altijd: hoeveel heb je dit jaar geïnvesteerd in R&D?” schetst Westerik. “Met als vervolgvraag: waar zie ik die investering terug op de balans? Het antwoord op die laatste vraag moeten ze me vaak schuldig blijven. Dat terwijl die R&D-kosten wel degelijk iets hebben opgeleverd: kennis, procesoptimalisatie, betere workflows, noem maar op.”

Door na te denken over een strategie voor je intellectuele eigendom en daar effectief mee aan de slag te gaan, kun je de vruchten van je R&D omzetten in concrete waarde voor het bedrijf. Westerik: “En waarde op de balans is heel belangrijk, zeker voor relatief kleine of jonge bedrijven. Balanswaarde betekent dat je gemakkelijker vreemd vermogen kunt aantrekken en tegen lagere kosten. Bovendien: octrooibezit geeft je recht op allerlei fiscale voordelen en aantrekkelijke regelingen vanuit de RVO en andere overheidsinstanties.”

Geheimhouding is niet verkeerd – maar denk vooruit

Waar verreweg de meeste industriële bedrijven krampachtig vasthouden aan het geheimhouden van alles wat hen uniek maakt, helpt Westerik ze juist met een effectievere strategie voor de lange termijn. “Geheimhouding is niet verkeerd”, licht hij toe. “Want: je kunt alleen iets patenteren als het tot aan het moment van octrooiaanvraag altijd geheim is geweest. Als bedrijfsinformatie dus eenmaal uitlekt, kun je het niet meer vastleggen als intellectueel eigendom.” Succesvol bouwen aan intellectueel eigendom binnen je bedrijf, waarmee je dat eigendom activeert als een juridisch instrument om je doelen te bereiken, vergt dan ook een vooruitziende blik. “De architectuur in je fabriek, de configuratie van je machines, de instellingen op apparaten, de specifieke grondstoffencombinaties”, somt Westerik op. “Dat zijn allemaal potentiële bronnen van intellectueel eigendom die je bedrijf kunnen helpen groeien. Maar dan moet je het wel slim aanpakken, liefst in samenwerking met iemand met diepgaande kennis van het intellectuele eigendomsrecht.”

Gevaar van goedkope namakers

De hongerige adem van de concurrenten en van goedkope namakers, vaak uit lagelonenlanden, is er continu, waarschuwt Westerik tot slot. “Dus ja: houd je bedrijfsgeheimen zeker geheim. Maar beter nog: denk na over een effectieve strategie voor je intellectuele eigendom. Daarmee ben je de copycats voor, creëer je toegevoegde waarde en zorg je voor zichtbaar rendement uit je duurbetaalde R&D.”