De recentelijk door koningin Maxima geopende CO2 afvanginstallatie van Twence
Hoe ziet CO2 afvang en opslag of afvang en gebruik er in de praktijk uit? Vier praktijkvoorbeelden uit Nederland geven een indruk van wat er op dit moment technisch mogelijk en haalbaar is.
Wereldwijd lopen er ongeveer 1000 CCS/CCU-projecten, waarvan er al 200 operationeel zijn. Hieronder lees je meer over 4 praktijkvoorbeelden in Nederland.
Twence, een afvalverwerkingsbedrijf in de regio Twente, vangt CO₂ af bij het verbranden van afval. Ze gebruiken daarbij amines volgens absorptietechnologie van het Noorse bedrijf Aker Carbon Capture. Volgens hun patent gebruiken ze een waterige oplossing van amino-propanol en/of amino-butanol. Op 18 juni 2025 opende koningin Máxima de nieuwe CO₂ afvanginstallatie. De afgevangen CO₂ wordt door compressie vloeibaar gemaakt en per truck naar de kassen getransporteerd. Hier wordt het, afhankelijk van gewas, ventilatie en dosering, gedeeltelijk via fotosynthese opgenomen door de planten. De planten zetten CO₂ om in biomassa en deze groeien dus sneller.
Het gebruiksrendement in de kassen is wisselend. Twence kijkt ook naar andere outlets voor CO₂ zoals in droogijs, cement en hernieuwbare brandstoffen. Daarnaast werkt Twence werkt ook aan circulaire producten, en bioafval gebaseerde processen. Voor de echte liefhebbers organiseren ze ook rondleidingen op hun locatie.
Porthos en Aramis zijn 2 projecten in het Rotterdamse havengebied, waarin transport en opslag van CO₂ centraal staan. De projecten zelf omvatten dus geen afvangtechnieken.
Porthos is het eerste project in Nederland waarbij CO₂ opgeslagen gaat worden in een leeg gasveld op de Noordzee. Porthos is bedoeld voor chemische bedrijven en raffinaderijen in het Rotterdams havengebied, om te kunnen voldoen aan de vereiste CO2-reductie. Een tussenopslag in tanks op het land nabij de kust is onderdeel van het project. Hier kunnen ook tankers aanleggen voor aan- en afvoer van CO₂. Aanvoer en gebruik van deze opslag zou ook interessant kunnen zijn voor kleinere bedrijven of andere toepassingsgebieden zoals afvalverbrandingsinstallaties die nog geen outlet hebben voor hun CO₂.
Het huidige plan is dat de CO₂ vloeibaar wordt gemaakt in de compressorstations (zie plaatje), en via een pijpleiding naar het lege gasveld wordt gepompt. Daar zal het op een diepte van 3 – 4 km onder zeebodemniveau wordt opgeslagen. Hiervoor wordt een bestaand gasproductieplatform op zee hergebruikt op slechts 20 km van de kust. De opslag is nog lang niet operationeel. Op dit moment wordt de CO₂ pijpleiding op de Noordzee aangelegd. De pijpleiding zou uiteindelijk vloeibare CO₂ tot max. 135 bar kunnen transporteren. De tussenopslag biedt in de toekomst ook nog opties om het CO₂ te gaan gebruiken in plaats van op te slaan. Bij de huidige geschatte CO₂ aanvoer zal het gasveld over 15 jaar vol zijn. Het idee is dat daarna andere lege gasvelden gebruikt gaan worden.
Is een project met nog meer geplande capaciteit wat betreft CO₂ transport en opslagmogelijkheden. De CO₂ zou daarmee ook uit een grotere regio aangevoerd kunnen worden, maar ook naar verderweggelegen gasvelden getransporteerd kunnen worden. Hiervoor zou mogelijk gebruikgemaakt worden van het compressorstation van project Porthos, maar onderdeel van het project is ook het “CO2Next” project, waarbij tussentijdse opslag en compressie ook op de Maasvlakte is gepland. De uiteindelijk beslissing over project Aramis zal pas worden genomen in 2026. Als het project doorgaat zou het voor 2030 gereed zijn.
Bright Renewables is gespecialiseerd in gasscheidingstechnieken, zoals membraantechnologie voor Bio-LNG toepassingen. Daarnaast hebben ze diverse units op de markt om CO₂ af te vangen (Carbopack). Deze gebruiken amines en/of VSA (Vacuum swing adsorption) technieken. Scheiding van CO₂ door amines gaat door middel van absorptie en bij VSA wordt adsorptie toegepast met drukvariaties. De units zijn modulair opgebouwde systemen en vangen CO₂ af uit verbrandingsgassen om vloeibare of gasvormige CO₂ te produceren.
De kleinste unit heeft een gascapaciteit tussen 500 – 2.500 Nm3/hr. De grootste unit heeft een capaciteit van 12.000 – 40.000 Nm3/hr. Bright Renewables, met hoofdkantoor in Nederland, heeft de productiefaciliteiten in Polen en op meerdere locaties in de wereld kantoren. Het laat zien dat je met modulaire systemen fit-for-purpose units kunt bouwen, die ook al interessant worden voor de kleinere procesindustrie.
Onderzoeksorganisatie TNO werkt samen met andere bedrijven aan verschillende CCS-projecten. Op het gebied van CO₂ afvang werken ze aan 2 technologieën in 2 projecten met de namen SEWGS en MOF4Biogas.
In het SEWGS project wordt CO₂ afgevangen in combinatie met het gebruik van de watergas-shift-reactie (WGS). De techniek is bedoeld voor toepassing in de productie van waterstof wat ontstaat bij vergassing van fossiele brandstoffen of bij de productie van staal. Naast waterstof ontstaat er CO. Bij de WGS-reactie wordt CO met stoom (H₂O) omgezet in kooldioxide (CO₂) en waterstof H2. Omdat dit een evenwichtsreactie is, reageert een deel van de gewenste stoffen (waterstof en kooldioxide) weer terug naar de ongewenste stoffen (water en koolmonoxide). Door in dezelfde reactor de CO₂ af te vangen met adsorptie aan een solid bed, verschuift het evenwicht naar de goede kant. Vandaar de naam: SEWGS-proces (Sorption-Enhanced Water Gas Shift). Zo produceer je meer efficiënt blauwe waterstof, en vang je de CO₂ af. De CO₂ is zuiver en kan worden gebruikt of opgeslagen. Het onderzoek is nog op demo schaal.
In het MOF4Biogas project werkt TNO samen met andere bedrijven om CO₂ uit biogas te verwijderen en daarmee groen gas te kunnen maken. De toegepaste techniek is een adsorptietechniek met geavanceerde Metal-Organic Framework (MOF)-adsorbenten. Het doel is een efficiënte, compacte, kosteneffectieve oplossing voor de opwaardering van biogas naar groen gas te realiseren. Ook deze door TNO en partners ontwikkelde techniek is nog in de vroege ontwikkelingsfase.
CO2 afvangen: de belangrijkste technieken
CO2 afvangen: de toepassingsgebieden
CO2 afvangen en gebruiken: CCU
